حدیده لوله برق چیست؟
در اجرای پروژه های تاسیسات برقی، یکی از مراحل حساس و تاثیرگذار، فرایند لوله کشی برق است. لوله های برق وظیفه دارند سیم کشی های برق را در برابر آسیب های فیزیکی، رطوبت، گرما و سایر خطرات محافظت کنند. اما برای اینکه این لوله ها به درستی و با استحکام به یکدیگر متصل شوند، باید در انتهای آن ها رزوه ایجاد شود؛ اینجاست که ابزار مهمی به نام حدیده لوله برق وارد میدان می شود.
رزوه زنی به کمک حدیده، علاوه بر استحکام بخشیدن به اتصالات، موجب نظم دهی به اجرای سیستم برق رسانی نیز می شود. در این مقاله که توسط تیم متخصص پارس پایاپایپ تدوین شده، به صورت جامع به معرفی این ابزار، نحوه عملکرد آن، انواع و کاربردهای آن خواهیم پرداخت.
حدیده لوله برق چیست؟
حدیده لوله برق یک ابزار تخصصی است که برای رزوه زنی بر روی لوله های فلزی برق طراحی شده است. این رزوه ها یا دنده ها باعث می شوند لوله ها با استفاده از اتصالات پیچی به هم متصل شوند. بدون این رزوه ها، اتصال لوله ها یا باید به کمک جوشکاری انجام شود که زمان بر، پرهزینه و غیرقابل جداسازی است یا با چسب که استحکام پایین تری دارد.
استفاده از این ابزار بخشی جدایی ناپذیر از فرایند حدیده کشی لوله برق است. در این فرآیند، کاربر با استفاده از دستگاه حدیده، بر روی سر لوله فلزی رزوه ایجاد می کند و سپس آن را به یک اتصال فلزی پیچ می کند. این روش برای لوله کشی ساختمان ها، کارخانه ها و پروژه های صنعتی بسیار پرکاربرد است.
کاربرد حدیده لوله برق
رزوه زنی با استفاده از حدیده لوله برق کاربردهای فراوانی دارد که از جمله مهمترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اتصال دقیق و بدون نشتی: ایجاد رزوه در انتهای لوله ها باعث می شود تا اتصالات پیچی کاملاً منطبق و محکم باشند و از نشت رطوبت یا نفوذ گردوغبار جلوگیری شود.
- افزایش سرعت اجرای پروژه ها: برخلاف جوشکاری یا چسب، رزوه زنی فرآیندی سریع و دقیق است و موجب تسریع روند نصب می شود.
- قابلیت تعویض و باز و بست آسان: در پروژه هایی که نیاز به تغییرات دوره ای یا تعمیرات وجود دارد، استفاده از رزوه بهترین انتخاب است.
- استانداردسازی اتصالات: اتصالات رزوه ای از نظر مهندسی، قابل بررسی، اندازه گیری و کنترل هستند و استانداردهای صنعتی بین المللی را رعایت می کنند.
انواع حدیده لوله برق
انواع حدیده لوله برق را می توان به دو دسته اصلی تقسیم بندی کرد که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند:
1. حدیده دستی
حدیده های دستی مناسب پروژه های کوچک، کارگاه ها، تعمیرگاه ها و مکان هایی هستند که به برق دسترسی ندارند یا فضای کافی برای نصب دستگاه های برقی وجود ندارد. این ابزارها شامل دسته، سری و دسته چرخشی هستند. برای هر سایز لوله برق، از یک سری حدیده خاص استفاده می شود. مهم ترین مزیت آن ها قیمت پایین و قابلیت حمل آسان است.
2. حدیده برقی (موتوری)
دستگاه حدیده لوله برق برقی یا موتوری مخصوص پروژه های بزرگ و سنگین صنعتی است. این دستگاه ها با استفاده از موتور الکتریکی، فرآیند رزوه زنی را با دقت و سرعت بسیار بالا انجام می دهند. بسیاری از آن ها دارای سیستم خنک کننده روغنی، سیستم اتومات برای باز و بست رزوه و قابلیت تنظیم سرعت هستند. این نوع از حدیده ها در پروژه های ساختمانی بزرگ، نیروگاه ها، پتروشیمی و تأسیسات زیربنایی استفاده می شوند.
نحوه کار با حدیده لوله برق
استفاده صحیح از حدیده لوله برق نیاز به دقت، مهارت و رعایت نکات ایمنی دارد. در ادامه به صورت مرحله ای، روش استفاده از حدیده دستی را شرح می دهیم:
مراحل کامل حدیده کشی لوله برق:
- برش دقیق لوله: با استفاده از دستگاه برش یا اره مخصوص، لوله را با دقت در اندازه مورد نظر ببرید.
- صاف کردن لبه های برش: لبه های بریده شده معمولاً تیز یا دندانه دار هستند و باید با سوهان دستی یا سوهان برقی کاملاً صاف شوند.
- روغن کاری رزوه: قبل از شروع عملیات، سطح خارجی انتهای لوله را با روغن مخصوص رزوه کاری آغشته کنید. این کار از خوردگی و اصطکاک بیش از حد جلوگیری می کند.
- قرار دادن سری حدیده: سری مناسب با سایز لوله را انتخاب کرده و در جای خود قرار دهید.
- انجام رزوه زنی: حدیده را به صورت افقی روی لوله قرار داده و با فشار و چرخش مداوم، رزوه را ایجاد کنید.
- تمیزکاری و بررسی: رزوه ایجاد شده را با برس یا پارچه تمیز کنید و از کیفیت آن اطمینان حاصل نمایید.
لازم به ذکر است که در هنگام کار با حدیده برقی باید از دستکش ایمنی، عینک محافظ و لباس کار استفاده شود.
تفاوت حدیده دستی و برقی
در جدول زیر تفاوت های اصلی این دو نوع حدیده بررسی شده است:
| ویژگی | حدیده دستی | حدیده برقی |
| نیروی محرک | نیروی دست اپراتور | موتور الکتریکی |
| سرعت کار | کم | بسیار بالا |
| دقت در رزوه زنی | متوسط | بالا |
| مناسب برای | کارگاه های کوچک | پروژه های صنعتی و سنگین |
| وزن و ابعاد | سبک و قابل حمل | سنگین و نیازمند جایگاه ثابت |
| هزینه خرید | اقتصادی | گران تر |
| نیاز به برق | ندارد | دارد |
نکات مهم در استفاده از حدیده لوله برق
برای داشتن نتیجه ای دقیق و ایمن، رعایت نکات زیر الزامی است:
- همیشه از روغن مخصوص رزوه زنی استفاده کنید تا عمر ابزار و کیفیت کار افزایش یابد.
- رزوه ها را بیش از حد عمیق نزنید چون احتمال ترک برداشتن لوله وجود دارد.
- حدیده را در حالت تراز روی لوله قرار دهید تا رزوه ها دقیق ایجاد شوند.
- پس از پایان کار، ابزار را تمیز کرده و در جای خشک نگهداری کنید.
- در صورت استفاده از دستگاه حدیده برقی، قبل از شروع کار از سلامت سیم کشی و بدنه آن اطمینان حاصل کنید.
جمع بندی
ابزار حدیده لوله برق یکی از اجزای کلیدی در اجرای پروژه های تاسیسات برقی است. این ابزار با ایجاد رزوه بر روی لوله های فلزی، امکان اتصال محکم و قابل اعتمادی را برای سیستم برق رسانی فراهم می کند. انتخاب بین حدیده دستی و برقی باید بر اساس نوع پروژه، حجم کاری، بودجه و نیاز فنی انجام شود.
پرسش های متداول
چه نوع لوله برق هایی برای رزوه زنی مناسب اند؟
لوله برق فلزی گالوانیزه، فولادی و برخی انواع خاص آلومینیومی برای حدیده کاری مناسب هستند. لوله های PVC معمولاً رزوه نمی شوند و برای آن ها از چسب و اتصالات فشاری استفاده می شود.
حدیده برقی برای چه پروژه هایی پیشنهاد می شود؟
پروژه هایی با تعداد بالا لوله، ابعاد صنعتی یا زمانی محدود، حتماً باید از حدیده های موتوری استفاده کنند تا کار در زمان کوتاه با کیفیت بالا انجام شود.
آیا می توان سری های حدیده را تعویض کرد؟
بله. در اغلب مدل های دستی و برقی، سری ها قابل تعویض هستند و می توان برای سایزهای مختلف از یک بدنه حدیده استفاده کرد.
بدون دیدگاه